funny memories and other laughter: Met de Franse slag ?

In Nederland en België, maar vooral in Nederland wordt nogal eens badinerend over "met de Franse slag" gesproken. Waar die bedenkelijke typering vandaan komt weet ik niet. Wèl ken ik de Franse uitdrukking "Pfff, après nous les mouches" die menig Fransman schouderophalend gebruikt als iets niet helemaal zoals het moet of zou moeten afgewerkt is. Tenminste, dat hoorde ik in de 60er jaren, tijdens mijn vakanties in Parijs nog wel eens vallen. Zeg maar "wat niet weet, dat niet deert" of wat je niet ziet doet er niet toe. Nu is het niet moeilijk om te constateren dat het vooral in Nederland vaak gezegd wordt als je in Nederland en niet in Frankrijk woont. Maar ik vind het wel opmerkelijk dat Nederlanders over hun eigen werk of dat van anderen het over "de Franse slag" hebben. En soms struikel ik er letterlijk over: het stratenmakers werk. Zonder de Nederlandse stratenmakers te willen schofferen moet ik toch constateren dat menige straat al na relatief korte tijd er schots en scheef bij ligt. En al heb ik nooit ambities gehad om stratenmaker te worden, wil ik zoals met alles, altijd weten hoe men het doet, en vooral hoe het eigenlijk, feitelijk, moet. En dat laatste wil nogal eens schouderophalend genegeerd met woorden als "ach Jo, dat ziet/weet toch geen mens." Doordat ik tot voor kort jaarlijks wekenlang vakantie vierde in heel Italië, en iets van 12 jaar 2 weken in Wenen, heb ik gemerkt dat men in Italië nogal vaak "met de Franse slag" aan het werk was en hoe tuchtig precies de Oostenrijkers aan het werk zijn. "Na ja, Ordnung muss sein!" is denk Ik de Oostenrijkse lijfspreuk.

Maar dit jaar was ik 6 dagen in Marmande, een provinciestadje van 20.000 ? zielen, een uurtje van Bordeaux vandaan. En, ze hebben daar opvallend veel ambities. Het inmiddels 29e Festival Lyrique is na de teloorgang van het Weense Hans Gabor Belvedere Sänger Wettbewerb waarschijnlijk het belangrijkste, jaarlijkse, klassieke zangconcours in Europa. Een 18 koppige internationale jury met 14 actieve operadirecteuren, voornamelijk Fransen die wel degelijk behalve prijzen ook contracten aan te bieden hebben beoordelen 160 jonge zangers om 12 finalisten te selecteren. En geloof mij, dat gaat niet met de Franse slag zoals men dat in Nederland pleegt noemen. Maar buiten het festival met concours heeft het stadsbestuur en de burgemeester echt bewonderingswaardige plannen om van een "buitenstadje" een mondain oord te maken. Pand na pand wordt gerestaureerd en de hele binnenstad zo goed als autovrij te maken. Nadat zowat elk plein, groot en klein, voorzien is van ondergrondse parkeergarages zijn de straten aan de beurt. En dan zijn we waarover ik het wilde hebben beland!

Zoals altijd ben ik nieuwsgierig "hoe" men iets doet, maakt of bekijkt. Er was één nadeel: het was tot 16:00 uur een kolere lawaai. Op het Place du Marché en de aangrenzende straten was het terrasje doen bijna onmogelijk. Menig winkelier is maar met vakantie gegaan. Niet omdat de winkels en restaurants niet bereikbaar waren, in tegendeel, de stad ging er prat op met reuzengrote spandoeken dat de "commerce" tijdens de werkzaamheden gegarandeerd goed bereikbaar zouden zijn. Nu was het hier en daar tijdelijk wèl even improviseren geblazen maar jawel, overal waar de straat opgebroken werd verschenen stabiele, rolstoeltoegankelijke (!) overbruggingen. Echt ongewoon, nooit eerder of elders gezien. Maar de winkeliers en klanten moesten tegen elkaar schreeuwen: "Wat zegt u? Ik versta het niet,". Maar ook de planning en verkeerssituaties waren echt verbazingwekkend. Wordt in Amsterdam bijvoorbeeld de Kalverstraat herbestraat, dan wordt eerst de héle straat, kilometers lang opgebroken. Weken lang is het waar men begonnen is een grote zandbak en met de Nederlandse weergoden vaak een grote modder bende. In Marmande wordt gewoon tussen 2 dwars- zijstraten gewerkt. Het verkeer wordt tijdelijk omgelegd en afhankelijk van de situatie met meestal enkelrichting straten ook de achterliggende straten van richting veranderd zodat het verkeer met de minste hinder en kleine omleiding door kan gaan. En eenmaal opgebroken staan de troepen klaar! 5-10 meter straat uitgegraven begint men de riolering, leidingen etc. voor 5-10 meter te vernieuwen. En na een paar dagen zijn de volgende 5-10 meter aan de beurt en word het vorige stuk alweer dichtgegooid en dan heringericht. Nu verwachtte ik inderdaad dat dàt dan met de Franse slag, haastwerk zou worden. In tegendeel! Stomverbaasd heb ik soms een uur staan toekijken. Zoveel waterpassen en steen na steen op maat gezaagd materiaal heb ik nog nooit gezien.

De foto's laten zien hoe de toekomstige afvalplaatsen aangelegd werden. Nadat de grond met veel kabaal aangestampt was werd er gewapend beton gestort. De volgende dag werd daarop ruim 5 cm mortel gestort waarop steen voor steen gelegd werd met een 8mm voeg en de sluitsteen op maat gezaagd werd. B-)

Mortel storten.

Op maat dus! Maar hoe goed gemeten ook, er wil wel eens te groot of te klein gezaagd zijn. Dat ziet geen mens? Nou nee hoor. De stratenmaker keurde een serie sluitstenen af omdat ze een halve cm of zo te klein waren. Het werk stilgelegd, korte discussie waarbij de steenzager echt ging kijken hoe dat nou kon, nog eens nameten en onverrichte zaken opnieuw ging zagen. Die watergekoelde betonzaag is echt oorverdovend!

Die zijn te kort!

Hoe kan dat nu? Ik heb echt goed gemeten. Dit is geen 8 maar 13 millimeter!

Hup! Eruit!

Opnieuw zagen.

De volgende dag werden de voegen met liquide, waterdichte voegmortel ingespoten en met voegmes afgewerkt. Het valt niet direct op, maar vandaar die waterpassen, de "parkeerplaats" voor gescheiden afval clico rolcontainers loopt naar het midden en naar de goot iets af. Want er worden toch altijd wel klandestien vuilniszakken bijgezet. Hoewel op heterdaad betrapt of uit onderzoek door de milieupolitie de herkomst vastgesteld, staat er een boete van € 250 per 5 liter. Nee, er was noch een ratten- of katten probleem, maar etensafval in vuilniszakken zijn voor allerlei dieren niet te versmaden. En het verleden heeft aangetoond dat het lekken van kapotte vuilniszakken op gewone bestrating na enige tijd gaat stinken. Met de nieuwe waterdichte bestrating is het een kwestie van emmertje water erover "et c'est propre!" Of de belasting betaler het niet onnodig duur vind? Absoluut niet! Op inspraakavonden is juist geëist dat "coût que coût" wat het ook moest kosten bij de nieuwe herinrichting de meurende straattegels verleden tijd zou zijn.

Eindresultaat: op de millimeter nauwkeurig gezaagd en, ROND afgeslepen, met waterdichte voegmortel afgewerkt!

Moet je in Nederland eens om komen. Hier gaat bijna alles "met de Franse slag" oftewel feitelijk met Hollandse slag! En zelfs met een rattenplaag in Zuidoost - waarvoor metershoge spandoeken waarschuwen - zijn er nog bewoners die op zaterdagavond een vuilniszak buiten pleuren. En dan schouderophalend roepen "dat weet toch geen mens" of letterlijk "après nous les mouches" want al schraap ik dan de vuilnis bij elkaar, de vliegen hebben hebben daarna een heerlijke tijd!