For life; Bejart, Mercury, Queen, Favreau. Nu in theater Carré Amsterdam!

---

Hij is Freddy niet, maar zo voelt dat wel

(Plain text na de pagina foto.)

Dans Ballet for Life

Vanaf vanavond in Carré: Ballet for Life // Julien Favreau – tenger, blond, blauwe ogen – vertolkt in de voorstelling Freddie Mercury // Dat betekent „veel geven, heel veel geven”

Francine van der Wiel

Medewerker Dans

Hij lijkt in de verste verte niet op Freddie Mercury, maar Julien Favreau – tenger, blond, blauwe ogen – heeft na een keer of 300 optreden in Ballet for Life zijn 'innerlijke rockster' wel ontdekt. Vanaf donderdag danst hij de hoofdrol in Maurice Béjarts dansspektakel uit 1997, waarin de flamboyante voorman van Queen herleeft in een caleidoscopische opeenvolging van scènes die aspecten uit het leven van Mercury verbeelden: de showman, de herenliefde, en aids, de ziekte die hem velde.

In de kantine van Ballet Béjart in Lausanne bekent Favreau dat hij aanvankelijk geen fan van Queen was. „En toen Béjart zei dat ik deze rol moest doen”, lacht hij, „was ik jong en verlegen. Mijn Freddie was destijds te clean. Nu voel ik me goed in mijn rol, ik heb geen remmingen meer. Ik ben van de muziek gaan houden, krijg er energie van. Op een dynamisch nummer als Radio Gaga kan ik helemaal losgaan.”

Voor de vierde keer nu presenteert Ballet Béjart Lausanne in Amsterdam Ballet for Life, een voorstelling over jeugd en hoop, maar paradoxaal genoeg wemelend van de illustere doden. Maurice Béjart (1927-2007) liet zich inspireren door podiumbeest Mercury (op 45-jarige leeftijd overleden in 1991), in wie hij overeenkomsten zag met zijn muze en geliefde, de charismatische danser Jorge Donn (overleden in 1992, ook 45). Én met componist Wolfgang Amadeus Mozart, net als Mercury en Donn een man met gevoel voor theater én jong overleden, op 35-jarige leeftijd in 1791. „Ik ben ervan overtuigd”, zei de choreograaf hierover zelf, „dat in het niemandsland dat we allemaal vroeger of later zullen betreden, Freddie Mercury en Mozart nu en dan samen aan het klavier zitten.” Gianni Versace, verantwoordelijk voor de kostuums, werd een half jaar na de première in 1997 vermoord.

Met de dood als rode draad is Ballet for Life toch een opgewekte, wervelende show, soms ontroerend, bijvoorbeeld als Donn op filmbeelden even tot leven wordt gewekt, dan weer bombastisch en gevaarlijk naar kitsch overhellend, net als de clips en stadionspektakels van Mercury en kornuiten.

De Queenfanclub komt ook

„Na Boléro, dat we ook weer naar Amsterdam brengen, is Ballet for Life een van de meest populaire balletten van Béjart”, aldus Gil Roman, de huidige artistiek leider van Ballet Béjart Lausanne, in zijn kantoor. Het geheim? „Het is een stuk dat publieksgroepen verbindt; jong met oud – Queen is ondertussen iets van de oudere generatie, jongeren ontdekken de muziek weer – dansliefhebbers met muziekfans.” En inderdaad: de Nederlandse fanclub van Queen meldde al in november dat Ballet for Life weer naar Nederland zou komen.

Zo doet Ballet for Life de reputatie van Maurice Béjart eer aan. Hij was de choreograaf die in de jaren zestig al zijn voorstellingen uit de theaters haalde, om ze in sportpaleizen en congreszalen aan een groot en jong publiek te tonen. Als ras-eclecticus mixte hij dans met circus, yoga, popmuziek en Oosterse filosofie. Een hoogtepunt uit zijn oeuvre is Le Sacre du Printemps uit 1959, een viering van de seksualiteit, destijds nog een gewaagd onderwerp.

Vanaf het ontwaken van het grote dansersensemble op It’s a Beautiful Day tot en met het optimistische slotnummer The Show Must Go On (uiteraard ontbreekt Bohemian Rhapsody niet), zapt Ballet for Life vlot voorbij.

Aan Favreau de taak om, avond aan avond, alle aandacht op te eisen, zoals Mercury dat deed. „Veel geven, heel veel geven”, is de oplossing van de danser, „en steeds die rol blijven spelen. Freddie dansen is moeilijker dan een gewone balletrol.”

‘Ontmoeting’ in Montreux

In 1992, vlak na de dood van Jorge Donn, bezocht Maurice Béjart het nabij Lausanne gelegen Montreux, waar hij uitkeek over het meer van Genève. Kort daarop kwam het album Made in Heaven uit, met de laatste nummers die Queen een jaar eerder opnam met de toen al zwaar zieke Mercury. Tot Béjarts verwondering sierde het panorama dat hij pas nog had bewonderd de cover. Uit die ‘ontmoeting’ met Queen is Ballet for Life geboren.

In Montreux nam Queen sinds 1978 alle albums op in de studioruimtes van het casino. Tegenwoordig is het stadje een bedevaartsplaats voor Queenfans, die zich laten fotograferen bij het groteske standbeeld van Mercury aan de oever van het meer of ongegeneerd de privétuin binnendringen waar hun goden grote feesten gaven. Sinds december 2013 is in het casino een permanente tentoonstelling ingericht. Achter een enorme mengtafel kunnen fans even dromen dat zíj ‘aan de knoppen’ van hun favoriete band zitten.

Ballet Béjart Lausanne, Theater Carré: 13/3 t/m 20/3. Programma I: Ballet for Life, Programma II: Boléro, Light.

Ballet for Life is een perfecte voorstelling voor beginners: populaire rock van Queen wordt gecombineerd met modern ballet. De in 2007 overleden choreograaf Maurice Béjart staat erom bekend dat hij ballet toegankelijk maakt voor een groot publiek.

Als ras-eclecticus mixte Béjart dans met circus, yoga, popmuziek en Oosterse filosofie. Een hoogtepunt uit zijn oeuvre is Le Sacre du Printemps uit 1959, een viering van de seksualiteit, destijds nog een gewaagd onderwerp.

---

Dit artikel is verschenen in de nrc.next van donderdag 13 maart 2014 op pagina 24

"Een mooie sche(r)ts" voor balletliefhebbers.

Naar aanleiding van 50 jaar het Nationale Ballet, heb ik mijn collectie balletboeken uit mijn bibliotheek gehaald. Eigenlijk om ze bij deze gelegenheid te koop aan te bieden en de staat resp. eventuele waarde in te schatten. En ja... dan ga je toch(weer)lezen. Meestal zijn het opsommingen van werken, choreografen, dansers... waarvan niemand, op die echte ballet-hystericus na dan, nog enige herinnering heeft. Soms staan er rencentie-achtige beschrijvingen en, helaas zelden, pure observaties. Een enkele grappige anekdote maakt dan zo'n boek eventueel "leesbaar" naast de meestal prachtige foto's. En toegegeven, behalve de echte balletgeschiedenis boeken - meestal zonder plaatjes - heb ik die boeken destijds ook niet echt gelezen maar alleen de foto's met hun onderschriften bekeken. Maar ter gelegenheid van de komende reunie ben ik toch even een beetje in de historie van het ballet in Nederland gedoken. En al moet ik zeggen - ja sorry - dat je zowat kaakkramp krijgt als je 5 pagina's aan melagomanische beschrijvingen zou willen voorlezen, soms is het in de simpelheid zo herkenbaar... Zo vond ik een soort observatie die mij als danser maar ook als belichter, toneelgek,... zó bekent voor kwam, net zoals mijn eerste jaren in schouwburgen rond 1958-63 in Belgie en NL:

Niets is lelijker, zo onaangenamers dan het inwendige van een schouwburg. (Edit: Vaak stonk het naar schimmel!) Alles is bedrieglijk, tot zelfs het licht, dat van beneden en opzij komt i.p.v. omhoog. (...) Alleen om de danseuse kan men niet lachen. Zij boezemt zoveel medelijden in, dat de scherts u op de lippen besterft: Zij treedt glinsterend en geblanket uit haar kleedkamer. Er blijven nog slechts enkele minuten over eer zij op het toneel dient te verschijnen. Ze haalt een zakje te voorschijn dat zij (in een bakje)op de vloer uitstrooid. Het is hars! Zij plet het om de zooltjes van haar dansschoentjes mee in te wrijven zodat zij niet zou uitglijden. Na enige rek-en-strek oefeningen, met haar hand controlerende of haar valse chignon nog goed vast zit, en dan, haar ritornelle afgewacht, als de bliksem, staat zij op het toneel! Haar mond en coeur, haar armen rond. Ze draaid, klimt op de tenen... werpt zich voorover en achterover, enkele entre-chats, piqué... springt omhoog om op de tenen - in de maat - neer te dalen... Als ze de kracht nog heeft zal zij straks de toeschouwers noch een glimlach toewerpen! En het publiek? Soms klapt het in de handen. En dan staat ze weer tussen de coulissen. Zij loopt niet meer. Ze sleept zich voort zonder adem, druipende van het zweet, half verstikt met de handen op de borst waar zij het kloppen van een vermoeid hart tot bedaren tracht te brengen. Zij werpt zich haastig een sjaal om het lijf, want ze beeft in de koude luchtstroom die haar omgeeft in de gangen. Ik heb eens een danseuse horen zeggen, toen ze aldus in haar kleedkamer kwam: "Gossamme, ik ga nog liever hout hakken!"

MIJN herkenning gaat maar terug tot ongeveer 1958. Maar deze "Mooie schets" is geschreven in... 1878!!! (Ik heb om het jaartal niet vooraf prijs te geven een aantal "oud" Nederlandse woorden vrijelijk naar normaal, hedendaagse NL-se woorden omgezet zonder de zin te veranderen! vb: kleedkamer was dus: Loge; Toneel was Scene, e.d.) Vond u het leuk? Ik heb nog van dat soortgelijke schertzen en plezanterieën: Deel oud historisch, deel EIGEN belevenissen. Laat het me weten a.u.b. :)

Voor balletdansers en -kenners.

Ik was geen vriend maar had hem al eens eerder ergens "gespot". Op een gegeven moment stond hij in een relaxte 4e positie. ??? "Zo... balletdanser!" zei ik. "Oh, vroeg hij quasi onverschillig, "en hoe weet jij dat dan?" Ik moest lachen, gaf hem een klap op zijn billenen zei: "Opspannen, en nu grand plié!" "Ohhh..., ben jij ook danser geweest of zo???" Ik antwoordde: "Je dacht toch niet dat ik je al een half uur zit te bekijken wegens je ... adoniskop?" "Ah zo... LOL! heb ik weer pech. :))" ...bla-bla-bla... nee werkelijk; ook het Nationale Ballet? bla-bla-bla... Het enige wat ik ECHT niet kan is een ramasé; en mijn mond houden op vergaderingen enzo... " (in het kort wie ik ben)
2 weken later ben ik in de kantine en sta geduldig in de rij... krijg ik toch een enorme klap op mijn kont!!! Het broodje schoot uit mijn hand en ging als een biljartbal carambollerend over de balie en belandde ergens achter. Verbouwereerd keek ik om - nadat ik gezien had waar mijn broodje terecht gekomen was - staat Sjef zowat in zijn broek te pissen van de lach. `Ja sorrrry hoor! :)) Ik wou zeggen: OPSPANNEN die hap en rammmasséeee.... " Nou, geen ramassé maar een piqué-panché was nodig. (Om mijn broodje te pakken). Toevallig hebben we mekaar niet veel meer gezien (ik zat met mijn Hans "net terug uit Amerika" Nieuwenhuis ;) vaak in het buitenland) maar als we elkaar zagen - meestal in de cantine - ging hij expres in 4e positie staan en deed dan breedgrijnzend een ramassé of fluisterde: "Opspannen die hap!" :)) Hij was weer zo een die mij deed wensen dat ik Leonardo d.V. was en een blok marmer kon doen veranderen in een standbeeld. In vierde positie natuurlijk! :))